16 Eylül 2020,?15:23 -?Anasayfa // KORİDOR Haberi yazdır

Tuzun Kültürümüzdeki Yeri (II)

Anadolu’da gerçekleştirilen Neolitik Dönem tuz araştırmaları...

  • Facebook Paylaş


  • Twitter Paylaş


Anadolu’da gerçekleştirilen Neolitik Dönem tuz araştırmaları daha çok Orta Anadolu’da gerçekleştirilmiştir. Tuz Gölü çevresinde yapılan araştırmalarda tespit edilen insan ve hayvan kemikleri üzerinde yapılan testlerle kemiklerin tuz emilimi-alımı gerçekleştirip gerçekleştirmedi?i anlaşılmaya çalışılmıştır. Bunun dışında, etno-arkeolojik çalışmalar yapılarak günümüzde kullanılan ve yakın zamana kadar var olan tuz elde etme ve işleme yöntemleri incelenerek geçmişte bu işin nasıl yapıldı?ına dair ipuçları aranmış, jeomorfolojik incelemelerle Tuz Gölü’nün Neolitik dönemdeki durumu ve nerelerin tuzla olarak kullanıldı?ı tespit edilmeye çalışılmıştır.

Tuzun tarihi hakkında yapılan araştırmalar tuz kullanımının kökenleri dışın- da, tuzun ticari bir meta olarak takaslarda kullanımı üzerine yoğunlaşmıştır. Orta Anadolu’da, Tuz Gölü’nün güney batı kıyısında yer alan ve M.Ö. 6000’lere tarihlenen Ilıcapınar’ın obsidyen karşılı?ında tuz takası yaptı?ı düşünülmektedir. Ilıcapınar’da ele geçirilen Kapadokya obsidyenleri buraya daha do?udan (Ni?de-Aksaray) getirilmiş ve tuzla takas edilmiş olmalıdır. Konum olarak çok da verimli olmayan topraklara kurulan bu yerleşim yerinin seçilme sebebi tuz kayna?ına olan yakınlı?ıyla ve daha önceki dönemlere kıyasla çok daha fazla ekonomiyle ilgilidir.

Roma Dönemi’nde Anadolu’da tuz ticareti için yapılanlar dâhil olmak üzere çok çeşitli ticaret yolları inşa edilmişti. Roma ordusunda da bazen askerlere maaşları tuz olarak ödeniyordu. Romalılar için tuz, imparatorluk kurmanın önemli bir parçasıydı. Yayıldıkları dünyada tuzlaları geliştirdiler: deniz kıyılarına, bataklıklara ve bulabildikleri birçok tuzlu su kaynaklarına tuzlalar kurdular. Romalıların “Tatta Lacus? diye adlandırdıkları Tuz Gölü Roma Dönemi’nde de Anadolu için yegâne tuz kaynağıydı.

Osmanlı Devleti’nde ise kayıt dışı tuz üretimi ve satışı 19.yy.da Düyun-u Umumiye’nin devreye girmesi ile büyük ölçüde durduruldu. Bu dönemde tuz kaçakçılı?ına verilen ceza 1 günden 3 aya kadar hapis cezası ve kaçakçıların tuzlarına el konulmasından ibaretti.

Yazılı belgelerle takip edebildi?imiz kadar geçmişte tuz gıda materyali olarak tüketilmesinin yanında büyüler ve tılsımlarda kullanılmak için iyi bir malzeme olmuştur. Tuzla ilgili inanışların kökeni en azından Hititlere kadar inse de daha sonraki dönemlerde de ilginç uygulamalar söz konusudur. Türklerin yaptığı “tuzlama? geleneği buna örnek olarak verilebilir. Bu inanca göre yeni doğmuş çocuklar tuzlu suya batırılarak çıkarılıyor veya vücutları doğrudan tuzla ovuluyordu. Bu geleneğin amacı kötülüklerden korunması ve kemiklerin daha dayanıklı olarak gelişmesi olsa da kökeninde muhtemelen bedenin temizlenmesi yatıyordu. Tuz, atasözleri ve deyimlere de girmiştir. Türkçedeki “tuz ekmek hakkı? gibi deyişler tuza verilen önemi göstermektedir.

Tarih boyunca, önemli bir takas malzemesi olarak kullanılan, adına kanun ve hükümler çıkarılan, bulunmadı?ı coğrafyalara ulaştırılmak için binlerce kilometre taşınan tuzun, günümüzde tüketimi binlerce kat artmış ancak ekonomik birim değeri ters orantılı olarak düşmüştür. Tuz, herhangi bir maddeye yüklenilen, maddi ve manevi değerlerin zaman içinde nasıl şekillenip de?işti?ini anlama arayışında karşılaşılabilecek ders niteliğinde bir örnektir.

Alıntı: Alper Gölbaş, Zeynel Başıbüyük, Anadolu, Kültür Oluşumunda Tuzun Rolü, Batman Üniversitesi, Yaşam Bilimleri Dergisi, Cilt 1, Sayı 1 (2012)


Çukur
Derinliğini görünce,
Düştüğüm çukurun,
Karanlığı yırtarak,
Işığı görmek istedim.
Tekrar yukarı çıkıp.

(Benim Adım V)



? 17 Eylül 2020



Yönetici tarafından yazılan bu haber, 2192 defa okunmuştur.


YORUM YAZ


BU HABER İÇİN HENÜZ YORUM EKLENMEMİ?TİR.
?Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları, okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir. Yazılan yorumlardan ?EREFLİKOÇHİSAR ÇENGEL GAZETESİ hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Diğer KORİDOR Haberleri

Tümü
Tarım Stratejik Bir Sektör Mü? Tarım Stratejik Bir Sektör Mü?
Tarım Stratejik Bir Sektör Mü?...

YAZARLAR

SON YORUMLANANLAR

EN ÇOK TIKLANANLAR

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

FOTO GALERİ

2014 Cumhuriyet Bayramı kutlama proğramı
23 Nisan 2014
23-Nisan-2013
2013 yılı Hastanenin Resmi Açılışı ile İmam Hatip Ortaokulu'nun temel atma töreninden resimler

ilancomtr

Emekçioğlu

?.K.YEM

Tekin İnşaat

Yıldırım İnşaat

Hazır beton

Muammer'in Yeri




Yazar Başvuru - İletişim

İzinsiz kopyalanamaz.

Adres : Çengel Gazetecilik - Matbacılık Ofset Tesisleri - Ekici Mah Ali Babacan Cad. Koçaş Pasajı No:16-20
Tel :0.312 687 1544
Faks : 0.312 687 1544
Bu site 0.061 saniyede yüklenmiştir. [Hata Bildir]
Dekorasyon Tavsiyeleri